Vatandaşların ceza mahkemelerinde aldıkları cezalarının kesinleşmesinden sonra, cezanın, sanık hakkında uygulanmasına hukukta infaz denmektedir. İnfaz aşamasında bazı şartlar gerçekleşirse cezanın infazı ertelenebilir.
İnfazın ertelenmesi, kesinleşmiş hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinin ertelenmesi anlamına gelmektedir. İnfazın ertelenmesi Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’da (CGTİHK) çeşitli şartlara/nedenlere bağlanmıştır.
Bu nedenler;
Hastalık nedeniyle ertelemeler ve hükümlünün talebi üzerine şartları taşıyorsa yapılan ertelemeler olarak ikiye ayrılabilir.
- HASTALIK NEDENİYLE HAPİS CEZASININ İNFAZININ ERTELENMESİ
5275 sayılı kanunun 16. Maddesi; Hapis cezasının infazının hastalık nedeni ile ertelenmesi başlığını taşımaktadır.
Buna göre;
MADDE 16 – (1) Akıl hastalığına tutulan hükümlünün cezasının infazı geriye bırakılır ve hükümlü, iyileşinceye kadar Türk Ceza Kanunu’nun 57 nci maddesinde belirtilen sağlık kurumunda koruma ve tedavi altına alınır. Sağlık kurumunda geçen süreler cezaevinde geçmiş sayılır.
(2) Diğer hastalıklarda cezanın infazına, resmi sağlık kuruluşlarının mahkûmlara ayrılan bölümlerinde devam olunur. Ancak bu durumda bile hapis cezasının infazı, mahkûmun hayatı için kesin bir tehlike teşkil ediyorsa mahkûmun cezasının infazı iyileşinceye kadar geri bırakılır.
(3) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen geri bırakma kararı, Adli Tıp Kurumu’nca düzenlenen ya da Adalet Bakanlığınca belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenip Adli Tıp Kurumu’nca onaylanan rapor üzerine, infazın yapıldığı yer Cumhuriyet Başsavcılığınca verilir. Geri bırakma kararı, mahkûmun tâbi olacağı yükümlülükler belirtilmek suretiyle kendisine ve yasal temsilcisine tebliğ edilir. Mahkûmun geri bırakma süresi içinde bulunacağı yer, kendisi veya yasal temsilcisi tarafından ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilir. Mahkûmun sağlık durumu, geri bırakma kararını veren Cumhuriyet Başsavcılığınca veya onun istemi üzerine, bulunduğu veya tedavisinin yapıldığı yer Cumhuriyet Başsavcılığınca, sağlık raporunda belirtilen sürelere, bir süre bulunmadığı takdirde (DEĞİŞİK İBARE RGT: 31.01.2013 RG NO: 28545 KANUN NO: 6411/3) birer yıllık dönemlere göre bu fıkrada yazılı usule uygun olarak incelettirilir. İnceleme sonuçlarına göre geri bırakma kararını veren Cumhuriyet Başsavcılığınca, geri bırakmanın devam edip etmeyeceğine karar verilir. Geri bırakma kararını veren Cumhuriyet Başsavcılığının istemi üzerine, mahkûmun izlenmesine yönelik tedbirler, bildirimin yapıldığı yerde bulunan kolluk makam ve memurlarınca yerine getirilir. Bu fıkrada yazılı yükümlülüklere aykırı hareket edilmesi hâlinde geri bırakma kararı, kararı veren Cumhuriyet Başsavcılığınca kaldırılır. Bu karara karşı infaz hâkimliğine başvurulabilir.
(4) Hapis cezasının infazı, gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren (EKLENMİŞ İBARE RGT: 15.04.2020 RG NO: 31100 KANUN NO: 7242/19) bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar hakkında geri bırakılır. Çocuk ölmüş veya anasından başka birine verilmiş olursa, doğumdan itibaren iki ay geçince ceza infaz olunur.
(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 31.01.2013 RG NO: 28545 KANUN NO: 6411/3)
(5) Kapalı ceza infaz kurumuna girdikten sonra gebe kalanlardan koşullu salıverilmesine altı yıldan fazla süre kalanlar ile eylem ve tutumları nedeniyle tehlikeli sayılanlar hakkında dördüncü fıkra hükümleri uygulanmaz. Bu kişilerin cezasının dördüncü fıkrada öngörülen kısmı, ceza infaz kurumlarında kendileri için düzenlenen uygun yerlerde infaz olunur.
(EKLENMİŞ FIKRA RGT: 31.01.2013 RG NO: 28545 KANUN NO: 6411/3)
(6) Maruz kaldığı ağır bir hastalık veya (DEĞİŞİK İBARE RGT: 03.05.2013 RG NO: 28636 KANUN NO: 6462/1) engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen ve toplum güvenliği bakımından (EKLENMİŞ İBARE RGT: 28.06.2014 RG NO: 29044 KANUN NO: 6545/79) ağır ve somut tehlike oluşturmayacağı değerlendirilen mahkûmun cezasının infazı üçüncü fıkrada belirlenen usule göre iyileşinceye kadar geri bırakılabilir.
Buna göre;
- Akıl hastalığı nedeniyle
- Hükümlün hayatı için kesin tehlike içeren hastalık nedeniyle
- Ağır Hastalık ve engelilik nedeniyle;
- Gebelik ve Doğum nedeniyle
infazın ertelenmesi talep edilebilir.
- HÜKÜMLÜNÜN KİŞİSEL İSTEMİ İLE İNFAZIN ERTELENMESİ
5275 sayılı kanunun 17. Maddesi; Hükümlünün istemiyle infazın ertelenmesi başlığını taşımaktadır.
Buna göre
MADDE 17 – (DEĞİŞİK MADDE RGT: 31.01.2013 RG NO: 28545 KANUN NO: 6411/4)
(1) Kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirle işlenen suçlarda ise beş yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı, çağrı üzerine gelen hükümlünün istemi üzerine, Cumhuriyet Başsavcılığınca ertelenebilir.
(2) Erteleme, her defasında bir yılı geçmemek üzere en fazla iki kez uygulanabilir.
(3) Erteleme süresi içinde, hükümlü hakkında kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası açılması hâlinde, erteleme kararı kaldırılarak ceza derhal infaz olunur.
(4) Birinci fıkrada belirtilen hapis cezalarının infazına başlanmış olsa bile, hükümlünün yükseköğrenimini bitirebilmesi, ana, baba, eş veya çocuklarının ölümü veya bu kişilerin sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle ailenin ticari faaliyetlerinin yürütülebilmesinin veya tarım topraklarının işlenebilmesinin imkânsız hâle gelmesi veya (EKLENMİŞ İBARE RGT: 15.04.2020 RG NO: 31100 KANUN NO: 7242/20) hükümlünün eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle bakıma muhtaç olmaları ya da hükümlünün hastalığının sürekli bir tedaviyi gerektirmesi gibi zorunlu ve çok ivedi hâllerde, Cumhuriyet Başsavcılığınca (DEĞİŞİK İBARE RGT: 15.04.2020 RG NO: 31100 KANUN NO: 7242/20) bir yılı geçmeyen sürelerle hapis cezasının infazına ara verilebilir. Ancak bu ara verme iki defadan fazla olamaz.
(5) Erteleme isteminin kabulü, güvence gösterilmesine veya diğer bir şarta bağlanabilir.
(6) Bu madde hükümleri;
a) Terör suçları, örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm olanlar,
b) Mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanmasına karar verilenler,
c) Disiplin veya tazyik hapsine mahkûm olanlar,
hakkında uygulanmaz.
Buna göre;
- Ceza süresi kasten suçlarda 3 yıl, taksirli suçlarda 5 yıl veya altındaki hapis cezası alanlar erteleme talep edebilir.
- Erteleme bir yıla kadar olabilir ve erteleme en fazla iki kez verilebilir.
- Tekerrüre esas suçlar ve terör suçları, cinsel suçlar için verilen cezalar için erteleme talep edilemez.
- Başvuru yapılan Cumhuriyet Başsavcılığınca infazın ertelenmesini teminat gösterme şartına bağlı tutabilir.
ÖNEMLİ NOT: Bu bilgiler, bilgilendirme amaçlı olup, yazıldığı andaki güncel mevzuata göre hazırlanmıştır. Daha ayrıntılı bilgi ve danışmanlık için, hak kayıplarına meydan vermemek adına bu konuda uzman avukatlara danışmanız elzemdir.
